Nhiếp ảnh cơ bản: Tốc độ

23-2-2018 --- Mò từ tinhte.vn, lưu lại đây để tiện nghiên cứu dần. Mặc dù đã cầm máy chụp choẹt chán chê nhưng về cơ bản thì vẫn thấy siêu gà.

Tốc độ: tốc độ bàn đến ở đây không phải là tốc độ để đo xem máy ảnh chụp được bao nhiêu tấm hình trên trong một khoảng thời gian mà là khoảng thời gian mà màn chập mở ra cho ánh sáng đi vào film hay cảm biến hình.

Tốc độ tiêu biểu là:
1/8000s - 1/6400s - 1/5000s - ... - 1/125s - 1/60s....1s - 2s - ...

Trên máy ảnh tốc độ hiển thị là:

8000 - 6400 - 5000 - ... - 125 - 60 - 1" - 2" - ...
Tốc độ chụp phổ thông nhất là 125(1/125 của 1 giây). 

Ảnh hưởng của tốc độ đến hình: 

- Tốc độ càng nhanh thì thời gian ánh sáng(hình ảnh) chiếu lên bề mặt film hay cảm biến càng ngắn. Tốc độ càng chậm thì thờ gian ánh sáng(hình ảnh) chiếu lên bề mặt film hay cảm biến hình càng lâu.

- Tốc độ càng chậm thì càng dễ bị rung khi chụp. Trong điều kiện thiếu sáng ta thường giảm tốc độ để có hình sáng hơn, điều này khiến cho hình dễ bị nhòe do rung, có thể là do người chụ rung, có thể là do đối được được chụp di chuyển. Do đó khi giảm tốc độ xuống thấm hơn mức trung bình thì nên để máy lên chân, bệ (bàn, ghế...). Thông thường sau khi thấy đèn nhá hay thấy máy kêu do bấm nút chụp tượng được chụp nghĩ là đã chụp xong và di chuyển, khi chụp tốc độ chậm thì máy vẫn ghi hình sau khi bấm nút chụp, do đó để tránh hình bị nhòe do đối tượng di chuyển, nhớ nhắc đối tượng đứng lại 1 tí sau khi bấm nút chụp.

- Tốc độ nhanh chậm mang lại các hiệu ứng khác nhau. Nếu đối tượng chụ di chuyển (chiếc xe, viên đạn, quả táo rơi, nước bắn tung tóe ...) với tốc độ thấp hơn hoặc bằng tốc độ chụp thì ta có thể bắt đứng đối tượng chụp. Nếu tốc độ chụp thấp hơn thì ta sẽ có hiệu ứng nhòe hình, cảm giác như là vật đang di chuyển thực sự.

Ví dụ về chụp thác nước:

ở S = 1 giây: máy ghi lại quá trình chuyển động của nước từ trên cao xuống thấp nên tạo thành các vệt nhìn mịn và rất đẹp.
ở S = 1/3 thì độ mịn giảm đi
ở S = 1/30 máy chỉ ghi lại một đoạn đường đi ngắn và ta thấy độ mịn giảm đi đáng kể
ở S = 1/200 và 1/800 thì coi như máy đã bắt đứng các hạt nước (giống như không di chuyển)

- tốc độ chụp tối thiểu để đảm bảo không bị rung trong trường hợp thông thường tỷ lệ với khẩu độ của ống kính và độ nhạy sáng của film/bộ cảm biến.
ví dụ khi máy ảnh dùng film ISO 100, ở tiêu cự 50mm thì tốc độ tối thiểu tránh rung là 1/60s; ở tiêu cự 105mm là 1/125s.

Tốc độ chụp liên quan đến việc rung máy, có vài cách để xác định sơ bộ tốc độ chụp:

* Với tiêu cự:
Tốc độ chụp tối thiểu để không bị rung máy được tính bằng "1/tiêu cự của ống kính"
VD: ống kính 50 mm thì tốc độ chụp tối thiểu sẽ là 1/50s, 
ống kính 100 mm sẽ là 1/100s
ống kính 300 mm sẽ là 1/300s...

* Với tốc độ trên máy:
- Tốc độ nhỏ hơn <1/60s tốt nhất là sử dụng chân máy hoặc đặt máy ảnh trên một điểm tựa. 
- Tốc độ 1/60s là giới hạn để chụp cầm tay bình thường
- Tốc độ khoảng 1/250 dùng để chụp các chuyển động bình thường (đi bộ, xe đạp…)
- Tốc độ từ 1/500s trở lên dùng để ghi lại chính xác những chuyển động nhanh 
(chụp xe chạy trên đường, thể thao, trượt băng, võ thuật…)
- Tốc độ từ 1/4000s trở lên dùng để ghi lại các chuyển động rất nhanh (có người gọi là “đứng hình” hay “đóng băng chuyển động”. (Đua xe thể thức 1, giọt nước rơi…)

- Khi chụp tốc độ cực chậm nơi có ánh sáng yếu sẽ tạo ra cá hiệu ứng rất hay trong nhiếp ảnh, chẳng hạn khi chụp đường có nhiều xe chạy với tốc độ thấp.

By Lavender

Xem thêm: Cân bằng trắng (White balance)